Hoofdsteden

Twee verschillende hoofdsteden in twee dagen, dat beloofd wat. Kom eerst aan in Kuala Lumpur voor een kort verblijf van een dag en een nacht. Ook hier is het grijs en valt er geregeld een bui, je gaat er haast aan wennen zo. De trein brengt me in een half uur naar hartje stad. Ben zo slim geweest om mijn koffer achter te laten op het vliegveld (in goed beheer uiteraard) zodat ik alleen met een rugzak hoef te sjouwen. Omdat ik al in het centrum ben en de weersvoorspellingen niet al te best zijn voor de namiddag, besluit ik om eerst een rondje te wandelen in een van de parken van de stad. Het blijkt niet zomaar een park te zijn maar eerder een oerwoud. Middenin de stad zoveel groen en ook zo gezond! Behalve de mooi aangelegde wandel- en fietspaden is het nagenoeg alleen maar ongerepte natuur hier. Met het geluid van de vogels, cicades en hier en daar een kabbelend beekje. Geen auto’s, geen motoren, gewoon natuur. Door het regenachtige weer heb ik dat in Kuching niet meegemaakt. Dat was ook een drukke stad, maar dan zonder echt fatsoenlijke parken of groen. Was al helemaal gewend aan de herrie en slechte luchtkwaliteit daar. Snuif de frisse lucht diep in. Pas als ik aan de rand van het park loop, komen er meer invloeden van de mens voorbij. Een weg met af en toe een auto, een vogelpark, tussen de bomen door ineens een wolkenkrabber. Verbazingwekkend hoe goed natuur de mens eigenlijk doet. Mij in ieder geval doet het heel erg goed. Ik kan dan ook niet wachten op de lente thuis, zodat ik ook daar veel tijd in de buitenlucht kan gaan doorbrengen. In het groen bij voorkeur natuurlijk. Als ik terugloop naar de bewoonde wereld begint het natuurlijk weer te regenen. Ik ben ook behoorlijk moe dus in plaats van nog een museum in te duiken besluit ik de monorail te pakken richting het bed dat ik heb geboekt voor de nacht. Onderweg valt het me op dat deze stad toch zijn best doet om bomen en kleiner groen een vast onderdeel te laten zijn van het straatbeeld. Ieder onbebouwd hoekje is groen, er staan enorme bomen langs de wegen en waar dat niet past zijn stroken met groene struiken neergezet. Op kleine stukjes tuin voor de huizen en balkons staan palmbomen of bakken met planten. Zodra je in de buurt komt van een park wordt het groen intenser en hoger. Ondanks de vrij hoge temperaturen hier voelt het toch wat aangenamer aan op straat. Minder verstikkend heet door de warmte die van gebouwen en straten afkomt zoals in andere steden.

Middenin de stad staat een straat vol met woontorens. In een daarvan is een appartement omgebouwd tot hostel, op de 24e verdieping om precies te zijn. Het is keurig bijgehouden en voorzien van een bewaker. Hier wonen de wat beter bedeelden, dat is wel duidelijk. Medewerker die het hostel beheert voor de grote baas is vriendelijk en geeft een uitgebreide rondleiding. Ik zit in een ladies only kamer met leuke dames en er is genoeg om de tijd goed door te komen. Er is zelfs een wasmachine aanwezig die je voor een kleine bijdrage mag gebruiken. Helaas ligt mijn vuile was nog op het vliegveld. Ondanks de aanhoudende regen besluit ik toch de omgeving te verkennen. Er liggen een paar halfbakken plu’s bij het schoenrek en die doen net aan genoeg om redelijk droog te mogen blijven. Ik loop door de buurt en langs de Petronas towers (best hoog) en langs andere hoogbouw in verschillende stijlen. Alles ziet er best netjes uit, met behoorlijk wat groen en de straten zijn schoon. Als de zon onder is gegaan ziet alles er extra leuk uit met de verlichting aan. Door het weer zijn de hogere gebouwen af en toe gedeeltelijk in de wolken verdwenen, het zorgt voor een mooi effect. Aan de andere kant van het hostel over de rivier is een wijk met allerlei eetzaakjes. Veel zijn ingesteld op de 4- en 5-sterren hotels in de buurt met bijbehorende prijzen, maar gelukkig valt er ook nog een voor een normale prijs lekker eten te krijgen. Gebakken rijst met botermals lamsvlees wordt mij voorgeschoteld, geen problemen mee. Op de terugweg krijg ik een gratis koele douche en hou het nauwelijks droog onder de half vergane plu. Moe en voldaan val ik in slaap, ondanks dat er nog wat kamergenoten met elkaar in gesprek zijn. De volgende ochtend verlaat ik op tijd het hostel om richting binnenstad te gaan. Haal nog wat gedroogde, gezouten ansjovis voor op de nasi thuis (zo ongelofelijk lekker!!) en wissel gauw wat geld voor het Cambodjaanse visum dat ik straks moet afrekenen. Neem de trein terug naar het vliegveld en haal mijn koffer op.

Bij de vertrekhal aangekomen blijkt dat ik naar een geheel andere terminal moet. Oeps… dat overkomt me niet vaak. Is me zelfs nog niet eerder overkomen. De shuttlebus komt wat later dan gepland en zet me ook nog eens aan het einde van de juiste terminal af. Moet eerst langs alle winkels en verschillende etages omhoog voordat ik eindelijk bij de incheckbalie aankom. 5 minuten te laat voor officieel inchecken. Ik ga er vanuit dat ze me niet meer mee laten gaan. Maar ik wordt naar een andere balie gestuurd en de beste man checkt me zo in, 45 minuten voor vertrek. Of ik wel even naar de andere kant van de hal wil gaan met mijn koffer om die als speciaal geval in te laten checken. Iedereen is vriendelijk en werkt mee, ongelofelijk. In Nederland hadden ze me mooi een nieuwe vlucht laten boeken. Ik ren met een grote glimlach door de vertrekhal heen, eerst met en dan al gauw zonder koffer. Gauw langs de douane voor nog een stempel (spaar ze allemaal, heb er zeker vijf van Maleisië). Uiteindelijk heeft de vlucht een half uur vertraging en blijk ik prima op tijd bij de gate te zijn. Nee, de vertraging kwam niet door mijn late incheck. Dat heb ik nog even gevraagd bij het personeel. Zal toch wat zijn… blijkbaar is de vertraging in de reistijd meegenomen, want komen nagenoeg conform de verwachte aankomsttijd aan op Phnom Penh airport. De zon schijnt volop en ook hier zijn de mensen enorm vriendelijk. Een visum bij aankomst blijkt met een Europees paspoort binnen 2 minuten te zijn geregeld en als ik door de douane heen ben, komt mijn koffer al meteen voorbij op de band. Wat een heerlijkheid! Ben een aardige reiziger tegen gekomen in het vliegtuig en we besluiten samen een taxi te nemen richting stad. Onze hotels liggen niet te ver van elkaar en dit scheelt weer geld en is nog gezellig ook. Onderweg nog even een stop om een goede simkaart te kopen zodat ik weer standaard bereikbaar ben. Mijn hotel ligt in hartje stad, op 5 minuten lopen van het Koninklijk paleis. Rooftop pool met 360 graden uitzicht op de stad en de rivier is een mooie bonus. Dit heb ik goed uitgekozen, kan niet anders zeggen! Kamer is lekker ruim en, op de 9e etage gelegen, ook voorzien van goed uitzicht op het paleis en de rivier. Het hotel is nieuw gebouwd en het personeel doet hard hun best om het de gasten naar de zin te maken en zo goede reviews te krijgen. Tips over en hulp bij het vinden van interessante plekken om te bezoeken en het regelen van vervoer er naartoe. Het is al einde van de middag als ik aankom, en besluit een duik in het zwembad te nemen nu de zon nog schijnt en ga in de avond een rondje wandelen in de buurt om te kijken wat er zoal te vinden is. Eet bij een lokaal zaakje waar geen menukaart is. Ze laten me kijken in de pannen en kies voor een noodlesoep met visprutje. Het wordt ook wel Amok trei genoemd. Er wordt een tray op tafel gezet met allerlei soorten groen en kruiden en verschillende soorten chili’s (groene ingemaakte zijn heerlijk maar heet!) en vissaus. Je mag de boel naar eigen inzicht verzieken en het gezonder maken met het groen. Geen idee wat sommige takjes zijn maar ik proef alles en het is heerlijk. Omdat het vrij druk is op zaterdag, schuiven mensen gewoon aan bij de tafel als er nog plek is. Voordat ik het weer zit er een gezin met oma bij me en eten we allemaal met smaak. Ze spreken geen woord Engels en ik geen woord Khmer maar we snappen elkaar genoeg om te weten dat het eten heerlijk is en dat ze het zo leuk vinden dat ik zonder problemen met stokjes kan eten.

De volgende dag ga ik op toer door de binnenstad. Ik besluit te beginnen met lopen richting het paleis. Deze is gedeeltelijk open voor publiek en er is een behoorlijk groot massief Jade buddha beeld aanwezig. Het grootste deel is daadwerkelijk door de Koninklijke familie in gebruik als residentie dus je mag maar een klein gedeelte in. Alles is prachtig in Khmerstijl gebouwd en mooi bijgehouden. Een koloniaal gebouw staat helemaal in de steigers en wordt flink opgeknapt. De troonzaal en de tempel met de Jade buddha mogen niet gefotografeerd worden helaas. Het zijn de hoogtepunten van het bezoek. Heb toch een paar foto’s weten te maken van wat details uit de troonzaal voordat ik het bord las. Aangezien ik geen problemen wil, ging de camera even uit. Na het paleis loop ik door een drukke maar gezellige lokale wijk. Overal winkels en eetkraampjes buiten. In het weekend is het er een drukte van belang. Tuktuks rijden af en aan met mensen die bergen tassen met lekkers bij zich hebben. De grotere auto’s hebben soms flink moeite met zich door de smalle straatjes te loodsen. Ergens tussen deze drukte zit een klein reisbureau dat een goede reputatie heeft voor het regelen van onder andere vervoer. Ik heb een busticket nodig naar Siem Reap voor morgen. De service is inderdaad heel goed en krijg fatsoenlijk advies. Morgenochtend wordt ik in mijn hotel opgehaald en met een minivan naar de andere kant van het land gebracht. 4-5 uur staat er gemiddeld voor. Met een muziekje aan onderweg en lekker naar buiten kijken is dat zo voorbij. Heb er ook wel weer zin in om over de weg te reizen. Dat heb ik sinds de avonturen in het noorden van Borneo niet meer gedaan. Ondanks dat de zon goed zijn best doet is het niet verstikkend warm en ik besluit de paar kilometer naar mijn volgende bestemming ook te wandelen om wat van het stadsleven mee te krijgen.

De volgende bestemming vandaag is het genocide museum in een voormalig schoolcomplex, bekend onder de naam Tuol Sleng. Heftig maar wel nodig om te zien. De Rode Khmer heeft deze locatie in 1976 opgericht en in vier jaar tijd zijn hier ruim 18.000 mensen omgekomen volgens de bijgehouden gegevens uit die tijd. Kans bestaat dat het er nog meer zijn geweest maar dat is niet vast te stellen. Totaal waren er zo’n 186 plekken als deze in het gehele land, op een bevolking van ongeveer evenveel als ons kleine land. Wat Security prison no 21 (S-21), zoals deze locatie genoemd werd, zo bijzonder maakt is dat hier de meest prominente ‘vijanden” van het regime van Pol Pot heen werden gebracht. Alle regeringsleiders en hun gehele families en andere invloedrijke en uiteindelijk ook heel veel niet invloedrijke mensen zijn hierheen gebracht voor ondervraging en marteling. Pol heeft uitdrukkelijk aangegeven dat het bij deze locatie niet de bedoeling was dat er ook maar iemand levend naar buiten zou komen. Totaal zijn er van 12 mensen bekend dat dit wel is gelukt. 12 mensen op meer dan 18.000, het is bijna niet te geloven. Ondanks dat alleen de mannen en jongens ondervraagd en gemarteld werden, hebben de vrouwen en jonge kinderen die hier terecht kwamen het ook niet overleefd vanwege de erbarmelijke omstandigheden. Het overgrote deel wat is opgepakt blijkt ook helemaal niets te hebben gedaan. Onder maandenlange marteling is hun naam toevallig naar boven gekomen wat heeft geleid tot hun arrestatie. Ook een aantal buitenlanders, die per ongeluk op zee in Cambodjaanse wateren terecht zijn gekomen werden opgepakt en geëxecuteerd op deze plek. De meest brute gewelddadigheden zijn op de mensen toegepast hier, het is hartverscheurend. Van alle gevangenen is een foto gemaakt, aan het begin of tijdens hun gevangenschap. Wanden vol foto’s hangen in het museum in de originele martel- en gevangenisruimten. Bij velen zie je de angst in hun ogen staan. Soms hebben ze nog niet door wat hen te wachten staat en is er zelfs een glimlach op hun gezicht af te lezen. Andere zijn eigenlijk al dood van binnen en kijken leeg in de camera. Twee hoogbejaarde overlevenden van deze plek zitten met tolken onder een afdak met een boek waarin hun verhaal gedaan wordt. Met foto’s en al, niets wordt mooier gemaakt dan het is. De oude baas heeft een foto van zijn vrouw en kinderen op tafel liggen die zijn geëxecuteerd in 1977. Hij heeft het enkel overleefd omdat hij kwaliteiten zou hebben die van pas zouden zijn gekomen voor het toenmalige regime. Lachend zit hij met de tolken te kletsen en vindt het blijkbaar prima om nog regelmatig op vrijwillige basis in zijn voormalige gevangenis te verblijven. Misschien lukt het hem wel omdat er aandacht aan besteed wordt zodat het misschien in de toekomst elders kan worden voorkomen. Heb geen boek gekocht en ook geen enkele foto gemaakt hier, het is niet iets dat ik ooit nog zou willen terugzien. Heb het logischerwijs ook niet droog gehouden. Dit is ook wel heftig allemaal, en ik voel nog het verdriet in de muren van de gebouwen zitten. Toch ben ik erg blij dat ik dit bekeken heb want het is een zeer belangrijk aspect in de vrij recente geschiedenis van dit land.

Als je nu naar de bevolking kijkt, zo vriendelijk en behulpzaam en meedenken met de medemens. De pijn die erachter schuil gaat, die gaat gemakkelijk aan je voorbij als je niet weet wat er is gebeurd. Veel mensen van boven de 48 jaar weten nog dondersgoed wat er toen is voorgevallen en de meeste families hebben er op de een of andere manier mee te maken gehad. En de generatie erna zal er ook flink wat van meegekregen hebben door de trauma’s van hun ouders en dorpsgenoten. Toch ziet het leven er hier best goed uit, en de tevredenheid straalt van veel mensen af. Misschien juist omdat ze zo’n akelige tijd achter de rug hebben en het meer waarderen. Wat een rijkdom hebben we dan in ons land, waar al sinds de laatste wereldoorlog niet meer zoiets vreselijks is gebeurd op zo’n grote schaal. Ik ben hier, net als destijds in Vietnam waar ze het ook zo naar hebben gehad, extra vriendelijk tegen de mensen. Als de zoveelste tuktuk chauffeur mij vraagt of hij me nu en anders morgen niet ergens heen kan brengen, dan leg ik rustig uit dat mijn trip naar de volgende bestemming al vanaf het hotel geregeld is en ik helaas niets voor hen kan betekenen. Af en toe is het ook vreselijk lachen geblazen, vooral overdag. Ze snappen niet dat ik wandelen leuk vind, in de hitte nog wel, voor mijn plezier! Als ik dan zeg dat ik anders tonnetje rond wordt van al dat lekkere lokale eten, durven ze me niet meer over te halen om toch een ritje te maken en lachend nemen we afscheid van elkaar. Men buigt en lacht, handen tegen elkaar aan, dankjewel zeggen. Ik kan er prima aan wennen om zo fijn met elkaar om te gaan. Hoop dat ik deze sfeer de komende twee weken nog kan blijven vasthouden zodat ik die mee naar huis mag nemen.